Það sem vitur ekki veit

Í fréttinni Var Ísland numið 670? heldur Páll Theodórsson því fram að Ísland hafi hugsanlega verið numið svo snemma sem 670 eftir Krists tíð og hefur hann því til stuðnings geislakolsaldursmælingar. Þetta er mjög áhugaverð hugmynd en nánast algerlega óraunhæf. Er ég ekki að kasta rýrð á vinnu þess, eflaust, ágæta eðlisfræðings, ég þekki ekkert til mannsins eða hans vinnuaðferða. 

Fyrir þá er ekki vita þá virka geislakolsaldursgreiningar í stuttu máli þannig að magn kolefnis í sýni er mælt og þar sú gerða að kolefni sem skoðuð er minnkar með fyrirsjáanlegum hætti má reikna út aldur sýnisins með þessum hætti. Í fornleifafræðilegu samhengi eru slík sýni nánast alltaf tekin úr við sem brenndur hefur verið í eldi.

 Það vita allir Íslendingar að innlendur nytjaviður er að takmörkuðu magni og var algengara en ekki að brenndur væri rekaviður en ekki nýhoggin innlendur viður. Þar sem, lýkt og áður kemur fram, sýni eru yfirleitt tekin úr við úr eldstæðum er líklegt að hér sé um við komin frá Rússlandi eða öðrum löndum sem hefur verið að velkjast um í sjó í allt að þrjú hundruð árum.

Þar kemur vandamálið: kolefnið sem mælt er byrjar að tapast um leið og tréð er fellt, frá "dauða" þess. Því er ekki nema von að geislakolsaldursmælingar á slíkum við sýni aldur sem er tvö til þrjú hundruð árum eldra en byggðin sem síðan nýtir viðin. Einnig eru umræðum um að aðrir þættir geti haft áhrif en ég ætla ekki að fara út í það þar sem þær standa á mjög óöruggum fótum. 

 Með þessu má sjá að þó að aldursgreiningin sem slík sé rétt og að viðurinn hafi verið felldur í kringum 670 e.Kr. þá þarf ekki að vera að hann hafi verið nýttur fyrr en tvö hundruð árum seinna. Jafnvel þó að hann hafi verið nýttur ekki nema hundrað árum seinna, þá í kringum 770,  fellur það alveg við nútíma þekkingu fornleifafræðinga, sem almennt telja að eiginlegt landnám á Íslandi hafi hafist fyrr en hið alþekkta ártal 874. Vandamálið við það er hinsvegar að ekki hafa fundist neinar almennilegar sannanir fyrir mannvist á Íslandi fyrir cirka 870. 

 Aðalvandamálið fyrir hann Páll Theodórsson er þar með að hann er að tjá sig um hluti sem hann veit ekkert um. Hann talar um landnám þegar hans fag er eðlisfræði. Hann ætti að hemja sig og sína ábyrgð í starfi með því að tala um aldur sýnisins sem hugsanlega frá 670 e.Kr. 

Það er með þetta eins og  flest annað í fornleifafræði, það er ekki hægt að segja neitt með fullvissu án fleiri og viðfangsmeiri rannsókna. 

Var Ísland numið 670?